چرا باید به پروژه‌های جانبی خلاق بپردازید؟

در این مقاله درمی‌یابید که طراحان خلاق چطور و چگونه فعالیت‌های جانبی‌شان را به حرفه خود بدل می‌کنند.

پرداختن به پروژه‌های جانبی نوعی جاه‌طلبی است که تقریبا تمام طراحان برای آن، تلاش و کوشش به خرج می‌دهند، ضمن اینکه طراحی به خودی خود مجموعه‌ای منظم و گسترده است که توانایی‌های مختلفی در آن نقش دارند و البته بسیاری از این توانایی‌ها با یکدیگر، هم‌پوشانی دارند.

درست به همین دلیل، در پرداختن به طراحی تمایل زیادی برای یادگرفتن مهارت‌های گوناگون در شما تولید می‌شود. در حقیقت پروژه‌های جانبی خلاقانه و جوششی در کنار شغل و حرفه اصلی، راهی فوق‌العاده برای سرکشی به دنیای متنوع مهارت‌های رنگارنگ است.

بخش چالش‌برانگیز کار برای همه افراد اختصاص دادن وقت و زمان به این قبیل فعالیت‌ها است. برای اینکه بدانید پروژه‌های جانبی ارزش وقت گذاشتن دارند و می‌توانند زندگی شما را توسعه و تغییر بدهند، با تعدادی از طراحان پیشرو در این زمینه صحبت شده است؛ افرادی که پروژه‌های جانبی را به کار و حرفه خود بدل کرده‌اند:

یکی از بهترین ابعاد پروژه‌های جانبی، عدم وجود فشار و محدودیت برای کشف تکنیک‌ها و یا موضوعات مختلف است. وقتی به فعالیتی جانبی می‌پردازید، فارغ از شغل روزانه، به آن نگاه خواهید کرد و نگران ارزیابی‌های پیش رو نیستید.

این احساس آزادی و بازیگوشی یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌ها برای انجام این دست فعالیت‌ها است. علاوه بر این، فعالیت‌های جانبی به شما یادآور می‌شوند که صنعت طراحی جای فوق‌العاده‌ای است. اگر حضور در این صنعت هیچ دستاوردی نداشته باشد حداقل، فعالیت در آن موجب انجام تمرینات ذهنی و مغزی نابی خواهد شد. تمریناتی به شدت مفید که شاید در ظاهر به چشم نیایند.

پیتر بیلاک

کشف مدیوم‌های گوناگون

در سال ۲۰۱۷ پیتر بیلاک (Peter Bilak) در سخنرانی خود تحت عنوان «بهترین نکات در مورد طراحی» در کنفرانس بین المللی تایپو (TYPO) برلین به اهمیت تخصص عمومی و «جنرالیست بودن» پرداخت. او گفت : « بهتر است در تمام زمینه‌های عمومی دستی بر آتش داشته باشیم تا صرفا در زمینه‌ای خاص ماهر و متخصص باشیم.»

بیلاک کسی است که ارزش پروژه‌های جانبی را بیش از هر فرد دیگری می‌داند. او ابتدا استودیوی طراحی خود تایپوتک (Typotheque) را با هدف آموزش تایپوفیس در تایپو گرافی و… در آکادمی سلطنتی هنرهای هاگ راه‌اندازی کرد. اما در خلال ویرایش مجلات و کارهای تخصصی خود، درهای خلاقیت به روی او گشوده شد و دریافت که مهارت‌های گوناگون می‌تواند هر طراحی را به مسیرهای غافلگیر‌کننده و جالبی بکشاند.

یکی از پروژه‌های خلاقانه بیلاک، طراحی کاشی‌کاری سیمانی بود. او با الهام از معماری سنتی مدیترانه‌ای در موزه هنرهای معاصر مایورکا به ایده‌های خلاقانه و جالبی در تلفیق طراحی و کاشی‌کاری دست زد.

او می‌گوید: «این پروژه، نمونه‌ای از طراحی در اوج مطلوبیت است؛ اثری ویژه که به شدت شخصی و صادقانه است». این نمونه گواهی بر این ادعا است که پروژه‌های جانبی، محملی مناسب برای کشف طراحی‌های شخصی هستند.

بیلاک بر این باور است که طراحی خوب، لزوما طراحی پولساز نیست. در واقع، با کنار گذاشتن فشارهای مالی و تجاری، پروژه‌های جانبی فرصتی بی‌نظیر برای طراحی با فراغ بال در اختیارتان می‌گذارند. طراحی‌هایی که حتی به آنها فکر هم نمی‌کردید.

پیتر بیلاک

آفلاین کار کنید

مزایای دیگری نیز در این شیوه کار کردن وجود دارد. به عقیده بیلاک یکی از بهترین نکات در مورد این شیوه، عدم تعهد به حضور در جلسات و ملاقات‌های مختلف است. این یعنی تمام وقت شما به طور سازنده و بهره‌ور در اختیار خودِ خودتان است. و در ضمن امکان زندگی در شهری کوچک و آرام را هم برای شما فراهم می‌کند و نیازی نیست برای رفت و آمد روزانه، وقت خود را تلف کنید.

علیرغم تمام جذابیت‌هایی که تا کنون مطرح شد، باز هم ممکن است این شیوه کار برای همه شدنی و کاربردی نباشد. اما دیدگاه بعدی بدون شک، برای تمام افرادی که به دنبال زمانی برای انجام پروژه‌های جانبی‌اند، مفید خواهد بود:

بیلاک می‌گوید: «وقتی روی پروژه‌های متعددی کار می‌کنم. برای مدتی از فضای آنلاین دور هستم و بعد از ظهرها مفیدترین بخش روز من است. آفلاین کار کردن، من را از فضای شبکه‌های اجتماعی و خزعبلات اینترنتی دور می‌کند و باعث افزایش بهره‌وری در من می‌شود.».

مستر بینگو

آهسته و پیوسته بروید

علاوه بر پرهیز و دوری از فضایی که حواس شما را به خود معطوف می‌کند (مانند فضای آنلاین) باید به خاطر داشته باشید که پروژه‌های جانبی در درازمدت جواب می‌دهند و اگر می‌خواهید آنها را در حد اعلای خود به ثمر برسانید باید صبر و زمان خرج کنید.

مستر بینگو (Mr.Bingo) تصویرگر و خواننده رپ معتقد است، تمرکز بر پروژه‌های جانبی به معنای آسودگی خیال از امور مالی و رهایی از تجاری شدن است. او می‌گوید : « با پرداختن به پروژه‌های جانبی، به نوعی حس هنرمند بودن به من دست می‌دهد.».

حدودا ۲۰ سال است که مستر بینگو به انجام فعالیت‌های جانبی مشغول است و در طول این سال‌ها، رفته رفته اهمیتی که برای این پروژه ها قائل است بیشتر شده تا اینکه از ۲ سال پیش تا کنون تمام وقت خود را صرفا به انجام پروژه‌های جانبی اختصاص داده است و دیگر از مشتریان سفارش نمی‌پذیرد. بینگو می‌گوید، این بهترین تصمیم تمام طول زندگی‌اش بوده است. آغاز این قسم از فعالیت‌ها برای طراحان کمی دشوار است. برای بینگو شروع کار در مستی و با ارسال کارت پستال یکی از طراحی‌هایش در آن حس و حال، به فالووری ناشناس و خوش‌شانس در توییتر رقم خورد. بینگو اتفاقی و در حالت ناهوشیار یک طرح از مجموعه کارهای خود را در توییتر ارسال کرد و بعدها این حرکت دستمایه‌ای برای پروژه های آتی او شد.

مجموعه پروژه‌های جانبی بینگو در قالب طراحی کارت پستال‌هایی عجیب و موهن به گیرنده‌های مختلف موسوم به هیت میل) hate mail) به شهرت رسید.

شیفتگی برای انجام کار مهم است

تلفیق خلاقیت و مهارت نتایج موفقی همچون تجربه‌های بینگو و سایرین دارد. اما گاهی اوقات در انجام برخی پروژه‌ها شک و دودلی وجود دارد به طوری که احساس می‌کنید هماهنگی لازم و طبیعی آن طور که میل شما است به وقوع نمی‌پیوندد.

مستر بینگو معتقد است که انجام پروژه‌های جانبی امری جوششی است و نه کوششی. اگر فعالیت شما خوب پیش نمی‌رود باید تسلیم بشوید و سراغ کار دیگری بروید. در واقع یعنی در مسیر درستی قرار ندارید و کار، کار شما نیست. به نظر بینگو بهترین کارها به طور طبیعی از قلب می‌جوشند. پرداختن به امور خلاقانه جانبی، غریزی است و نیاز به انگیزش ندارد. باید شور و شوقی شما را به سمت انجام آنها بکشد. بینگو کارش را نوعی تفریح و سرگرمی تلقی می‌کند؛ تفریحی که گاهی از آن پول در می‌آورد و اسم آن را به هیچ عنوان کار و شغل نمی‌گذارد.

خود را به دست علایق‌تان بسپارید

گاهی خیلی اتفاقی انگیزه پرداختن به پروژه‌های جانبی پیش کشیده می‌شود و لزوما مانند تجربه مستر بینگو خبری از حمایت و استقبال عمومی در کار نیست. اِوا لوتالم (Eva Lottalamm) تصویرگری با تفکر دیداری است. او در سال ۲۰۱۴ به همراهی دوستش از شغل خود استعفا داد و با فروش اغلب دارایی‌های‌شان تصمیم به شروع سفری به دور دنیا کرده‌اند. این دو به سفر ۱۴ ماهه خود به چشم پروژه‌ای جانبی نگاه می‌کردند. تجربه‌ای که امکان طراحی‌های بی‌شماری را برای اِوا ترتیب داده بود. در طول سفر خاطرات اِوا در قالب طراحی‌های گوناگون به شکل پروژه‌ای جانبی درآمده بود. البته پروژه‌ای که به تدریج در مسیر سفر شکل گرفته و قصد قبلی در انجام آن وجود نداشت.

این مجموعه از طراحی‌های اِوا با نام «رازهایی از جاده» گردآوری شد. طر‌ح های اولیه اِوا و یا یادداشت‌های بصری او در آغاز سفرش، صرفا شخصی و بدون هدف انتشار رسم می‌شدند اما پس از انتشارشان در فلیکر (Flicker)، رنگ و بویی تازه و عمومی به خود گرفتند. و به تدریج، برگزاری سخنرانی‌ها و کارگاه‌های آموزشی مختلف باعث شهرت اِوا شده است.

حال، چند سالی است که پروژه‌های جانبی ِاوا به حرفه اصلی او بدل شده است و تلاش می‌کند با تمرکز بر آموزش تفکر بصری و دیداری به دیگران کمک کند. به زعم اِوا، حتی اگر پروژه‌های جانبی حرفه شما را دگرگون نسازند، بُعد غافلگیری آنها همچنان جالب توجه است. با انجام چنین فعالیت‌هایی نمی‌توانید آینده را پیش‌بینی کنید و بفهمید به کدام مسیر شما را رهنمون می‌سازد.

توصیه اِوا این است که خود را به دست کاری بسپارید که شیفته انجامش هستید. شعار اِوا در زندگی چنین است: «تأثیرگذاری، تفکر است». شاید در ابتدا انجام پروژه‌های جانبی واقع به شکل یک پروژه تعریف شده نباشد اما به مرور توسعه خواهد یافت و حتی اگر هیچ رشدی در آن بروز نکند، اوقاتی خوش و لذت‌بخش را برای‌تان فراهم می‌سازد.