سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران میزبان یک اتفاق تازه و جسورانه بود؛ جایی که صنعت نشر ایران پای در دنیای نوین هوش مصنوعی گذاشت. «نشر در دوران هوش مصنوعی»؛ عنوان مجموعه نشست‌هایی بود که به همت خانه کتاب و ادبیات ایران و با همراهی رسانه ایران‌ادز برگزار شد و برای نخستین بار به صورت جدی، تأثیرات فناوری‌های پیشرفته را روی مسیر نشر در ایران واکاوی کرد.
در طول ۱۰ روز، سالن فناوری‌های نشر میزبان جمعی از فعالان برجسته نشر، کارشناسان فناوری، استارتاپ‌ها و دانشگاهیان بود که گرد هم آمده بودند تا این تحول تاریخی را از زوایای گوناگون بررسی کنند. موضوعات اصلی جلسات هم از تولید محتوا و توزیع کتاب تا بازاریابی هوشمند، مالکیت فکری و حتی چالش حفظ زبان فارسی در عصر دیجیتال را در بر می‌گرفت.
ماکان مهرپویا، بنیان‌گذار رسانه ایران‌ادز، در ارائه‌اش، سیر تحول مالکیت فکری را از رنسانس چاپخانه‌ها تا عصر الگوریتم‌ها مرور کرد و هشدار داد که قواعد سنتی کپی‌رایت، دیگر جوابگوی دنیای امروز نیستند و باید از نو نوشته شوند. او با اشاره به سردرگمی واژگان «کپی»، «سرقت ادبی» و «الهام» در ادبیات حقوقی ایران، تأکید کرد که هرکدام بار حقوقی متفاوتی دارند که نباید به اشتباه به جای هم به کار روند.
ماکان در بخشی دیگر گفت:
«گاهی محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی حتی از نمونه‌های انسانی هم خلاق‌تر و زنده‌تر است. اما سوال مهم اینجاست: مالک اصلی این آثار کیست؟ پاسخ به این سوال آینده حقوق نشر را شکل می‌دهد.»
او به خلاهای قانونی ایران هم اشاره کرد؛ جایی که ایران هنوز عضو کنوانسیون برن نیست و قانون حمایت از مؤلفان سال ۱۳۴۸، هرچند که هنوز پایه حقوق نشر است، اما نیازمند بازبینی و نوآوری است.
در پایان، مهرپویا تأکید کرد که شفافیت و صداقت در استفاده از هوش مصنوعی، کلید عبور از بحران‌های اعتماد و اعتبار در صنعت نشر خواهد بود:
«پنهان‌کاری و ابهام در بهره‌گیری از هوش مصنوعی، فقط مرزهای اخلاق را نمی‌شکند، بلکه آینده نشر را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.»
حضور گسترده و متنوع کارشناسان و فعالان برجسته در این رویداد نشان می‌دهد که موضوعات مطرح شده، از اهمیت و وسعت قابل توجهی برخوردارند. گردهم آمدن افراد حرفه‌ای از حوزه‌های فرهنگی، فناوری و اقتصاد، نه تنها وزن مباحث را بیشتر می‌کند، بلکه فرصت بی‌نظیری برای به اشتراک گذاشتن دانش، تلفیق تجربه‌ها و شکل دادن به تصویری واقعی از آینده نشر در دوران تغییرات سریع هوش مصنوعی و دیجیتال ایجاد می‌کند. این مشارکت وسیع ضرورت گفت‌وگوی چندرشته‌ای را برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در مواجهه با چالش‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های تازه این عرصه پررنگ‌تر می‌سازد.
فهرست سخنرانان و موضوعات کلیدی:
ماکان مهرپویا – سرقت مالکیت ادبی و هنری در عصر هوش مصنوعی
حمید حائری – هوش مصنوعی و نمایشگاه کتاب
مجدالدین معلمی – شکاف نشر سنتی و فضای دیجیتال
کاوه مرحمتی – آینده نشر با ابزارهای هوش مصنوعی
نیما محمدحسنی – ساختار مارکتینگ در سال ۲۰۲۵
مسعود سعیدی – برندینگ محصولات فرهنگی در عصر AI
رسول قنبری – نقد مالکیت فکری در صنعت نشر
زهیر غرضی – زبان فارسی در برابر هوش مصنوعی
هدیه انصاری – بلاگری کتاب در شبکه‌های اجتماعی
آرش صحرانورد – چالش همکاری استارتاپ‌ها و ناشران
یاسین نمکچیان – مرور ۱۰ سال خدمات فناوری در نمایشگاه کتاب
فاطمه کریمی – هوش مصنوعی به عنوان دستیار تربیتی والدین
محمد فرقانی – روایت بازاری جذاب از منظر فناوری
میلاد بخشی – رابطه AI و آینده نشر
آنی خاچیکیان و علی مریخ‌نژاد – تحلیل سلیقه مخاطب با هوش مصنوعی
احمدرضا غنی – چشم‌انداز نشر و رسانه در عصر دیجیتال
حسین کاشانی – تجربه ده‌ساله فناوری در نمایشگاه کتاب
بابک ندرخوانی / مجید تیموری – فناوری و تحول فروش کتاب
مجتبی خردیار – کاربردی بودن محتوای کتاب‌های تبلیغات و برندینگ
سجاد میدانلو – حمایت دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان
روح‌الله سلطانی – تحولات دیجیتال در نظام شابک
رضا نساجی – کارگران ذهنی و صنعت نشر
مهدی واقفی – آینده رسانه‌های نوین در نشر
