مقدمۀ مترجم: مهم نیست اصلاً قصد فیلم‌سازی و تصویربرداری داشته باشید یا نه. نویسنده این مقاله در مجلۀ اینترنتی nofilmschool به شکل مفصل به محدودیت‌های انواع تصویربرداری و ویدیوهای عمودی و افقی پرداخته و در ادامه‌اش، بحث خیلی مهم دیگری را باز کرده است: چطور می‌توانیم با وجود هر نوع محدودیتی، فیلمبرداری کنیم یا اصلاً هر کاری که دوست داریم را انجام دهیم.
آیا عکس‌های عمودی می‌توانند بیشتر از شکل افقی تصاویر اثرگذار باشند؟
از زمان تولد اسمارت‌فون‌ها / گوشی‌های هوشمند، دعوای میان ویدیوهای عمودی و افقی آغاز شده ولی بهتر است ما به جای اینکه طرف یک طرف دعوا را بگیریم، بدانیم که هر دو مدل مزایا و معایبی دارند و در این دوران از زندگی ویدیوها هر دو هم جای زنده ماندن دارند و هم جای رشد و بالندگی.
بیایید اول در مورد ویدیوهای عمودی صحبت کنیم. پیش از اینکه بخواهید نقدش کنید، اجازه بدهید به شما بگویم که من پیش از این، از اینکه کسی با گوشی هوشمندش ویدیوی عمودی می‌گرفت متنفر بودم (در بیشتر موارد، هنوز هم از این کار متنفرم). اما وقتی حالا در موردش فکر میکنم، می‌بینم نمی‌شود مثل یک کلیشه به این موضوع نگاه کرد. بعد از یک دهه استفاده از این وسایل، فیلمبرداری با نسبت ابعاد عمودی، حالا سبک و حس و حال خودش را پیدا کرده است.
اخیراً در ورشوی لهستان با Kelsey Brannan (مشهور به پریمیر گال) ملاقات کردم تا با هم یک سری ویدیو ضبط کنیم. آخر سر کارمان رسید به شیر یا خط انداختن برای اینکه ببینیم بالاخره من از ویدیوی ورتیکال دفاع میکنم یا کلسی. در ادامه بخش‌هایی از نتیجۀ بحث‌مان را در مورد مزایا و معایب هر دو مدل فیلمبرداری با گوشی‌های هوشمند می‌نویسم.
بعضی از این موارد بدیهی هستند و بعضی‌ها نه، اما نکتۀ کلی این است که متوجه باشیم، اینجا هم مثل تمام قوانین فیلم‌سازی، اگر دلیلی پشت هر کدام از تصمیماتی که می‌گیریم وجود داشته باشد، پس دیگر فیلمبرداری عمودی ایرادی نخواهد داشت. در ادامه در مورد بعضی از جنبه‌های مثبت ویدیوهای عمودی می‌نویسم که من و کلسی در موردشان صحبت کرده بودیم و البته برخی موارد بیشتر که خودم اضافه کرده‌ام.
مزایای ویدیوهای عمودی
1- صفحۀ نمایش دستگاه‌های موبایل، تا آینده‌ای که حداقل الان قابل پیش‌بینی است، عمودی خواهند بود.
2- بهترین حالت برای نگاه داشتن گوشی با یک دست است و دیگر کاری نیست که شما در این حالت نتوانید انجام دهید.
3- پوسترها معمولاً عمودی هستند برای اینکه این ابعاد امکان استفادۀ بهتری از فضا را در محیط شلوغ ایجاد می‌کند و ویدیوهای عمودی سبک زندگی روزمرۀ بیشتر آدم‌ها را بهتر به نمایش می‌گذارد.
4- نسبت ابعاد تصویر به طور مداوم در حال توسعه است. دیگر امروز چه کسی در ابعاد 4:3 فیلمبرداری می‌کند؟ نسبت عمودی 9:16 در حال حاضر یکی از استانداردهای پیشرو است و کسی نمی‌تواند این را انکار کند.
5- بسیاری از ولاگرها شروع به استفاده از ویدیوهای عمودی کرده‌اند و این خودش عاملی است که باعث تحول زبان فیلم می‌شود.
6- ویدیوی عمودی می‌تواند گزینه‌ای سبکی برای فیلمبرداری باشد، درست مثل نمایشی که VHS از ویدیوها داشت. بسیاری از مردم دوست دارند آن ویدیوها را آرشیو کنند فقط به دلیل احساساتی که از آن دوران برایشان زنده می‌کند و همین اتفاق در مورد ویدیوهای عمودی هم خواهد افتاد. احساساتی را زنده می‌کند به همین دلیل می‌تواند به عنوان گزینه‌ای سبک‌شناسانه به کار رود.
7- بخش عظیمی از صنعت ویدیو در انحصار دستگاه‌های موبایل است. حاضرم شرط ببندم که در این وضعیت، بیشتر مخاطبان با گوشی‌های موبایلشان ویدیوها را تماشا می‌کنند. به همین دلیل، تولید ویدیویی که از همان ابتدای فرآیند و در ذهن فیلمبردار عمودی تصویر شده می‌تواند کاملاً توسط مخاطب حس شد.
8- داستان‌گویی با این فرمت هم برای خودش می‌تواند چالش خیلی جالبی باشد. مثل محدودیتی که شما را خلاق‌تر می‌کند و باعث می‌شود مهارت‌های جدید کسب کنید.
مزایای ویدیوهای افقی
1- چشم‌های ما حالت افقی دارند و از این نظر راهی وجود ندارد که نمای عمودی بتواند جای نمای افقی را بگیرد. تکامل ما را به دو چشم مجهز کرده و بهترین راه برای استفادۀ درست از آن ویدیوهای افقی هستند.
2- سالن‌های نمایش همواره افقی خواهند بود و راهی وجود ندارد که مردم برای همیشه فقط رو به تصویربرداری عمودی بیاورند. دوربین‌های ضبط فیلم عمودی همیشه به عنوان یک استثناء باقی خواهند ماند.
3- نسل جدید وسایل که ما به طور مداوم از آنها استفاده می‌کنیم ممکن است عینک‌های دیجیتالی یا چیزهایی از این قبیل باشند که از نمای افقی استفاده می‌کنند.
4- با وجود اینکه ابعاد تصویر هم مثل بسیاری دیگر از جنبه‌های فیلم‌سازی دائماً در حال تغییر است، اما ابعاد تصویر سینما همواره افقی است. ما نسبت ابعاد تصویر مختلفی داریم از 1:1 گرفته تا 2.39:1 اما این مورد آخر، به نظر می‌رسد چیزی باشد که بیشتر ما وقتی به نمایی سینمایی فکر می‌کنیم به ذهن‌مان می‌رسد.
5- برای فرمت‌های طولانی‌تر ویدیو، دیگر استفاده از ویدیوهای عمودی معنایی ندارد. ما معمولاً ویدیوهای طولانی را در موبایل نمی‌بینیم و اگر هم این کار را بکنیم هر لحظه ممکن است گوشی را بچرخانیم تا تصویر به شکل افقی دربیاید.
6- زمین افقی است و به همین دلیل کنترل ترکیب‌بندی تصویر به شکل افقی آسان‌تر است مخصوصاً اگر با نماهای عریض سروکار داشته باشیم.
7- این فرمت همیشه صاحب فراوانی اصلی در انواع ویدیوها بوده است.
اگر در حال تصمیم‌گیری برای شروع فیلمبرداری در ابعاد عمودی هستید، اینها محدودیت‌هایی هستند که باید با آن روبرو شوید.
وقتی صحبت‌هایمان با کلسی تمام شد به شهری قدیمی در ورشو رسیده بودیم تا یک سری B-roll (فیلمی که برای همراه شدن با صدای راوی گرفته می‌شود) بگیریم. ما هر دو برای خودمان محدودیت‌های قائل شدیم چون فکر می‌کردیم این کار باعث می‌شود تصمیمات خلاقانه‌ای بگیریم. در ادامه محدودیت‌هایی را که برای خودمان وضع کردیم توضیح می‌دهم:
• سی دقیقه فیلمبرداری فقط با استفاده از دوربین Removu K1 با فاصله کانونی گستردۀ ثابت
• ادیت سکانسی 30 ثانیه‌ای فقط با استفاده از مقدار فیلم‌های ضبط شده
• 2/5 ساعث حداکثر زمان مجاز برای ادیت
نتیجه؟ قطعاً بهترین سکانس ادیت شده در جهان را خلق نکردیم اما مجبور شدیم که با این محدودیت‌ها کنار بیاییم و تجربۀ آموزشی فوق‌العاده‌ای بود. می‌توانید خودتان امتحان کنید.
دلایلی هست که نشان می‌دهد چرا اعمال برخی محدودیت‌ها بر خلاقیت می‌تواند بهترین ایده باشد:
1- گزینه‌های کمتر یعنی دلایل کمتر برای حواس‌پرتی موقع فیلمبرداری
2- معمولاً، همه چیز کمی ارزان‌تر تمام می‌شود.
3- بیشتر اوقات باعث ایجاد فرآیندهای جالب‌تری می‌شود.
4- مجبورید نوآوری بیشتری به خرج دهید چون وقتی به چیزی نیاز دارید، راهی برای استفاده از همان چیزی که در دست دارید کشف خواهید کرد.
5- اگر بر اساس قوانینی که خود برای خود وضع کرده‌اید کار کنید دیگر به پاسخ مثبت هیچ کس دیگری وابسته نخواهید شد.
من قبلاً به خودم می‌گفتم که به استودیویی با نور عالی نیاز دارم، اما این درست نبود. به تدریج در اتاق نشیمن خانۀ کوچک خودمان شروع به کار کردم. وقتی کار می‌کردم که پسرم همراه همسرم برای گردش بیرون می‌رفتند. این با اینکه به من زمانی برای صرفه‌جویی می‌داد، اما هنوز هم اسباب‌بازی‌هایی روی زمین بودند. این نباید شما را از کاری که می‌خواهید انجام بدهید منصرف کند. با هر آنچه که دارید کار کنید.
رابرت رودریگز در مورد همۀ این مسائل در کتابش با عنوان «شورش بدون خدمه» به این مسائل پرداخته، خواندن این کتاب را شدیداً توصیه میکنم. وقتی که داشته فیلمش را با 7 هزار دلار می‌ساخته مجبور شده محدودیت‌های زیادی برای خودش ایجاد کند. با وجود اینکه بعداً پروژه‌های پرخرج‌تری را تولید کرد اما هنوز هم روی اهمیت کوچک نگه داشتن عوامل تولید فیلم تأکید دارد. مثال دیگر ورنر هرزوگ است. او یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان است و به تازگی یکی از شاهکارهایش را تماشا کردم. از نظر من هرزوگ هم عاشق محدودیت‌هاست.
فکر میکنم این می‌تواند درس بزرگی برای همۀ ما باشد، برای اینکه از هر چه که داریم استفاده کنیم. هیچ عذری پذیرفته نیست. اگر واقعاً حرفی برای گفتن دارید، صرفنظر از ابزار، موقعیت و این مسائل می‌توانید آن را بگویید.
شما چی فکر می‌کنید؟ شما هم تا حالا برای خودتان محدودیتی گذاشته‌اید؟ آیا حاضرید فیلمی با استفاده از ابعاد عمودی بسازید؟