زمانی که کاربران یک پلتفرم برای تماشای فیلم ویدئو اشتراک می‌خرند، آیا باز هم باید حین تماشای فیلم، تبلیغ ببینند؟ این سوالی است که در سال‌های گذشته انتقادات زیادی را متوجه پلتفرم‌های ایرانی کرده است.
به گزارش ایران ادز، کاربران ایرانی از این مساله گله دارند که چرا هم باید اشتراک پلتفرم‌ها را بخرند و هم باید حین تماشای فیلم، تبلیغ ببینند. اما ضوابط پلتفرم‌ها در کشورهای دیگر چگونه است و آنها چه می‌کنند؟
صنعت پخش ویدئو خود را به عنوان یک نیروی عظیم اقتصادی تثبیت کرده و در حال حاضر ارزش آن بالغ بر 544 میلیارد دلار است. این رقم بیش از یک گواهی بر موفقیت فعلی این صنعت است – این یک نگاه اجمالی به آینده‌ای است که به سرعت در حال گسترش است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال 2030، انتظار می‌رود این صنعت به 1902 میلیارد دلار افزایش یابد.
این رشد پیش‌بینی‌شده نه تنها نشان‌دهنده اشتهای روزافزون جهانی برای محتوای پخش دیجیتال است، بلکه پیشرفت‌ها و نوآوری‌های فناوری را نشان می‌دهد که چشم‌انداز سرگرمی و مصرف رسانه را بازتعریف می‌سازد. چنین رشد تصاعدی بر پتانسیل عظیم و تأثیر تحول‌آفرین صنعت نمایش خانگی و استریم در سال‌های آینده تأکید می‌کند.
VODها در سال‌های اخیر به دلایلی مانند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و از طرفی افت چشمگیر سریال‌های صداوسیما رشد چشمگیری داشته‌اند. البته در این میان نقش همه‌گیری کرونا را نیز نمی‌توان نادیده گرفت؛ به طوری که می‌توان گفت کرونا بود که پای سینما را به خانه‌های ایرانیان باز کرد!
همسو با رشد چشمگیر شبکه‌های نمایش خانگی و بازار داغ سریال‌های خانگی، شاهد رشد تبلیغات در پلتفرم‌های داخلی هستیم که باعث گله‌مندی کاربران شده است. سوال کاربران این است که چرا باید هم حق اشتراک را پرداخت کنند و هم فیلم‌ها و سریال‌ها را با تبلیغات تماشا کنند؟ آیا در پلتفرم‌های خارجی چنین کسب درآمدی مرسوم است؟ در این مطلب سعی کردیم نگاهی تحلیلی مقایسه‌ای به این موضوع داشته باشیم، همراه ما باشید.
نتفلیکس
نتفلیکس یکی از بزرگترین پلتفرم‌های پخش آنلاین، با 260 میلیون کاربر است. این شبکه استریم در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۵ میلیارد دلار درآمد داشته است که بیش از ۹۰ درصد آن با فروش اشتراک و ۱۰ درصد باقی‌مانده از راه شراکت و تبلیغات حاصل شده است. نتفلیکس سه نوع اشتراک دارد:
۱. اشتراک اولیه با میانگین ۸.۹۹ دلار برای کیفیت 1080 به همراه تبلیغ
۲. اشتراک استاندارد با میانگین ۱۳.۹۹ دلار برای کیفیت 1080 بدون تبلیغ
۳. اشتراک پرمیوم با میانگین ۱۷.۹۹ دلار برای کیفیت 4K و بدون تبلیغ
نتفلیکس توانسته است در دنیای خدمات استریم، جایگاه خود را به‌عنوان پلتفرمی با بیشترین مشترک حفظ کند. تا 31 دسامبر 2023، این سرویس دارای 260.28 میلیون مشترک در سراسر جهان بود. این آمار نشان‌دهنده رشد قابل توجه نزدیک به 13 درصدی این پلتفرم است که جایگاه نتفلیکس را در صنعت استریم مستحکم می سازد. توانایی این پلتفرم برای جذب و حفظ یک پایگاه گسترده در میان رقابت شدید و چشم‌انداز رسانه‌ای که به سرعت در حال تحول است، گواهی بر ارائه محتوای متنوع، تجربه کاربر و قدرت برند آن است.
فراتر از تعداد مشترکین، نتفلیکس از نظر رضایت و لذت کاربران نیز پیشتاز است. 36 درصد کاربران سرویس استریم گزارش می‌دهند که نتفلیکس پلتفرم مورد علاقه آنها از نظر رابط کاربری و تجربه کاربری است. این اولویت، نتفلیکس را بسیار جلوتر از نزدیکترین رقیب خود، آمازون قرار می‌دهد. این تمایز بر موفقیت نتفلیکس نه تنها در ارائه محتوای متنوع بلکه در ارائه تجربه‌ای جذاب و کاربرپسند تاکید می‌کند.
آمازون پرایم
این سرویش پخش در سال 2006 راه اندازی شد و تا سال 2011 حدود 5 هزار فیلم و نمایش تلویزیونی برای تماشا در دسترس کاربران قرار داد. برخلاف نتفلیکس و سایر سرویس‌های پخش ویدیو، Prime Video به‌عنوان بخشی از اشتراک پرایم آمازون ارائه شد.
Prime Video در سال 2023 با 210 میلیون کاربر، 14 میلیارد دلار درآمد داشت؛ بیشتر این کاربران هزینه اپلیکیشن پخش ویدئو را از طریق حساب پرایم خود پرداخت می‌کنند. تعداد کاربران آمازون در سال‌های اخیر افزایش خوبی داشته است؛ به طوری که 180 میلیون عضو اشتراکی در آمریکا دارد که نسبت به سال گذشته 8 درصد افزایش نشان می‌دهد. غالب کاربران آمازون پرایم افراد رده سنی 30 تا 40 هستند. اما دلایل اصلی محبوبیت روز افزون این پلتفرم که باعث شده تنها در یک سال تعداد کاربران خود را 94 درصد افزایش دهد، چیست؟
• هزینه محتوا برای Prime Video در سال 2023 به 18.9 میلیارد دلار افزایش یافت که بالاتر از Netflix است.
• براساس آمار ارائه شده در statista حدود 79 درصد از کاربران راحتی استفاده را به‌عنوان دلیل اصلی اشتراک آمازون پرایم ذکر کردند.
• 11 درصد از مصرف‌کنندگان Prime Video را به‌عنوان دلیل اصلی ذکر کردند.
• 4 درصد از مصرف کنندگان Prime Music را به‌عنوان دلیل اصلی ذکر کردند.
• 2 درصد از مصرف‌کنندگان، Prime Reading را دلیل اصلی ذکر کردند.
• 2 درصد از مصرف‌کنندگان، توییچ را به عنوان دلیل اصلی ذکر کردند.
• یک درصد از مصرف‌کنندگان، Prime Photos را به عنوان دلیل اصلی ذکر کردند.
• یک درصد از مصرف‌کنندگان دلایل دیگری را ذکر کردند.
در سال 2024، Prime Video تبلیغات را وارد پلتفرم خود کرد و همه مشترکین Prime را به سطح پشتیبانی از تبلیغات منتقل کرد. به این ترتیب برای حذف تبلیغات، مشترکین Prime باید 2.99 دلار اضافی در ماه بپردازند.
فیلیمو
با توجه به عملکرد برند، فیلیمو با اختلاف زیادی در رتبه اول پلتفرم‌های داخلی قرار دارد (65.4 درصد) که عمدتا به حجم تولیدات و سابقه این پلتفرم مرتبط است و به همین دلیل در مقام مقایسه این برند آورده شده است. در مقایسه با گزارش‌های شفاف پلتفرم‌های فوق‌الذکر که به صورت مرتب منتشر می‌شود، آخرین آمار منتشر شده فیلیمو مربوط به سال 1401 است. درآمد فیلیمو از فروش اشتراک در شش ماه نخست ۱۴۰۱ بالغ بر ۴۹۶ میلیارد تومان، درآمد ناشی از تبلیغات ۴۲ میلیارد تومان، فروش ترافیک ۲۳ میلیارد تومان، فروش فیلم و سریال نیز مجموعاً ۱۰.۸ میلیارد تومان اعلام شده است؛ به این ترتیب درآمد کلی فیلیمو در سال 1401 بیش از ۵۷۴ میلیارد تومان بوده.
فیلیمو از سال ۱۳۹۹ مشترکان خود را برای دیدن سریال‌های اختصاصی‌خود و حتی فیلم‌های سانسورشده خارجی زبان ترغیب به خرید اشتراک ماهانه کرد و پس از آن ادعا کرد که کاربران، سرمایه‌گذاران سریال‌ها هستند؛ به این ترتیب مخاطب را در شرایطی قرارداد که جز خرید اشتراک چاره‌ای نداشته باشد.
به این ترتیب بیشتر درآمد فیلیمو نیز مانند دو پلتفرم فوق‌الذکر از راه اشتراک است، با این تفاوت که برخلاف نتفلیکس فیلیمو چند سطح اشتراک ندارد، فقط یک اشتراک ثابت که به شکل‌های یک ماه تا یک ساله ارائه می‌گردد. شایان ذکر است که تمامی این اشتراک‌ها شامل تبلیغ 10 ثانیه‌ای در ابتدای پخش و تبلیغ 5 ثانیه‌ای در میانه پخش محتوا می‌شود.
شایان ذکر است که درآمد پلتفرمی همچون فیلیمو تنها خرید اشتراک و تبلیغات نیست. منبع درآمد بعدی فیلم مربوط به اپراتورها است، به این شکل که فیلیمو بخشی از فروش ترافیک اینترنتی اپراتورها را دریافت می‌کند.
محتوای با تبلیغات یا بدون تبلیغات؟
در حال حاضر بیش از 90 درصد از خانواده‌های آمریکایی مشترک حداقل یک یا چند سرویس استریم هستند که نتفلیکس، آمازون پرایم ویدیو و اپل تی وی پلاس در صدر جدول قرار دارند.
این پذیرش تقریباً جهانی گواهی است بر تغییر در نحوه مصرف سرگرمی و رسانه و حرکت از مدل‌های سنتی مانند تلویزیون کابلی به گزینه‌های پخش جریانی انعطاف‌پذیرتر و درخواستی.
انتخاب بین محتوای دارای تبلیغات و محتوای بدون آگهی برای بسیاری از کاربران مهم است. بر اساس یک نظرسنجی، نیمی از کاربران استریم (50 درصد) حداقل برای یک سرویس استریم که محتوا را بدون تبلیغات ارائه می‌دهد، اشتراک پرداخت می‌کنند. در این گروه، 24 درصد مطمئن هستند که به طور خاص برای اجتناب از تبلیغات هزینه می‌کنند و این نشان‌دهنده ترجیح واضح برای تجربه‌های مشاهده بدون وقفه است.
جالب اینجاست که 26 درصد دیگر از کاربران مطمئن نیستند که آیا اشتراک آنها شامل تبلیغات است یا خیر، که نشان‌دهنده درجه‌ای از ابهام یا بی‌تفاوتی نسبت به حضور تبلیغات در محتوای در جریان آنها است. این شکاف در اولویت‌ها و آگاهی کاربران، رویکردهای متنوع مصرف رسانه در عصر دیجیتال و اولویت‌های متفاوتی را که کاربران هنگام انتخاب خدمات پخش خود دارند، نشان می‌دهد.
آنچه مسلم است کاربران ایرانی مخاطب پلتفرم‌های داخلی که حق اشتراک خریداری کرده‌اند، نسبت به تبلیغات ابتدا و حین تماشا واکنش مثبتی نداشته‌اند.
سخن آخر
شبکه‌های نمایش خانگی در سراسر جهان باید هر لحظه خود را به‌روز نگه دارند و با تولیدات باکیفیت و درجه یک برای نگه‌داشتن مخاطبان تلاش کنند. این در حالی است که ما در پلتفرم‌های داخلی کمتر شاهد انتشار محتوای به روز و باکیفیت هستیم.
پلتفرم‌هایی مانند نتفلیکس محتوایی را که قرار است تا چند سال آینده منتشر کند اعلام کرده؛ در حالی که مخاطبان فیلیمو حتی نمی‌دانند شش ماه آینده قرار است چه سریالی منتشر شود.
چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه فیلترینگ نتفلیکس و شبکه‌های مشابه آن ادامه یابد یا نه، این سرویس‌ها رقیب اصلی شبکه نمایش خانگی هستند و در صورتی که برای تولید محتوای مفید و ارزنده و از سوی دیگر جلب رضایت کاربران حین استفاده از پلتفرم‌های داخلی تلاش نکنیم، مخاطبین را از دست خواهیم داد. به‌طور کلی ضریب نفوذ شبکه نمایش خانگی در ایران در شهریور ۱۴۰۲ برابر با ۱۳/۶ درصد بوده است، حان آن که در سال 1400 نتفلیکس در ایران 9 میلیون کاربر فعال داشته است.
دلایل بسیار برای استفاده مخاطبان از پلتفرم های خارجی وجود دارد؛ از تنوع محتوا تا انواع اشتراک و… دلایل زیادی نیز برای عدم استفاده از پلتفرم داخلی وجود دارد که یکی از آنها می‌تواند همین تبلیغات حین انتشار محتوا آن هم در سرویس‌های اشتراکی باشد! شاید نیاز به یک بازنگری دقیق باشد.
